Evlat Edinme ve Edinilme Şartları

Evlat edinme; durumu evlat edindirilmeye uygun olan çocukla, durumu evlat edinmeye uygun kişi/eşler arasında hukuki bağlar sağlanarak çocuk ebeveyn ilişkisinin kurulmasıdır. Evlat edinme kurumunda önemli bir nokta çocuğun evlat edinilmeye uygun olmasıdır. Evlat edinmek için başvuran birçok aile kurumlardaki bakım ve koruma altındaki tüm çocukların evlat edinilebileceğini düşünerek yanılmaktadır. Evlat edinmenin gerçekleşebilmesi için çocuğun hukuki durumunun evlat edinmeye uygun olması gerekir.

Küçüklerin evlat edinilmesinin genel koşulları Türk Medeni Kanununun 305. maddesinde sayılmıştır. Buna göre “bir küçüğün evlât edinilmesi, evlât edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması koşuluna bağlıdır.” Bir diğer koşul ise “evlât edinmenin her hâlde küçüğün yararına bulunması ve evlât edinenin diğer çocuklarının yararlarının hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi de gerekir.” şeklindedir.

Evlat edinmede belli başlı yaş koşulları vardır. Örneğin evlat edinilecek çocukla evlat edinme isteği olanlar arasında en az 18 yaş fark bulunmalıdır. Evli olmayan ancak evlat edinmek isteyen kişiler ancak otuz yaşını doldurmuş olmak şartı ile evlat edinebilmektedir. Evli olmayanlar birlikte evlat edinemezler. Evli olan eşler en az beş yıldan beri evli olmaları veya her ikisinin de otuz yaşını doldurmuş bulunmaları koşulları ile evlat edinebilirler.

18 yaşından büyüklerin evlat edinilmesinde;

• Evlat edinecek kişinin altsoyunun bulunmadığı,
• Evlat edinen kişi, en az 5 yıldan beri evlat edineceği kişiye bakmış olduğu,
• Evlat edinilecek kişi ile evlat edinen arasında en az 18 yaş olduğu,
• Evlat edinilecek kişinin rızasının olduğu durumlarda şartlar sağlanmış olur ve ancak bu şartlarla 18 yaşından büyükler evlat edinilebilir.

Eşlerden biri diğerinin çocuğunu evlat edinmek istediğinde en az iki yıldan beri evli olmaları veya evlat edinmek isteyenin otuz yaşını doldurmuş bulunması koşulları aranır.

Eşler hayatın olağan akışında ancak birlikte evlat edinebilirler. Ancak bazı haller vardır ki eşlerin tek başına evlat edinmesini de mümkün kılar. Bu  haller “Otuz yaşını doldurmuş olan eş, diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya iki yılı aşkın süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da mahkeme kararıyla iki yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden birlikte evlât edinmesinin mümkün olmadığını ispat etmesi hâlinde, tek başına evlât edinebilir. (TMK m. 307)

Evlat edinmek isteyenlerden buraya kadar ki koşulları bulunduranlar :

-Yerleşim yeri Türkiye’de olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, yerleşim yerlerindeki İl Müdürlüklerine,

-Yerleşim yeri yurt dışında olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile yabancı ülke vatandaşları, kabul eden Devletin merkezi makamına,

-Türkiye’de bir yıldan fazla süreyle oturma izni almış yabancı ülke vatandaşları, Merkezi Makama gönderilmek üzere bulundukları yerin İl Müdürlüğüne  yazılı başvuruda bulunurlar.

Başvuru için önceden randevu almak ve başvuruyu şahsen yapmak gerekir. Bu başvuruya gelirken tarafların herhangi bir belge getirmesine gerek yoktur. Bu görüşmede evlât edinilecek küçüklerin özellikleri ile evlât edinmenin sosyal ve hukuki sonuçları hakkında kapsamlı olarak bilgi verilmektedir.

Türk Medeni Kanunu madde 315’te yazıldığı gibi “Evlât edinme kararı, evlât edinenin oturma yeri; birlikte evlât edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verilir. Mahkeme kararıyla birlikte evlâtlık ilişkisi kurulmuş olur.

Evlât edinme başvurusundan sonra evlât edinenin ölümü veya ayırt etme gücünü kaybetmesi, diğer koşullar bundan etkilenmediği takdirde evlât edinmeye engel olmaz.

Başvurudan sonra küçük ergin olursa, koşulları daha önceden yerine getirilmiş olmak kaydıyla küçüklerin evlât edinilmesine ilişkin hükümler uygulanır.”